ศูนย์ปฏิบัติการด้านเทคโนโลยีอวกาศภูมิสารสนเทศและวิศวกรรมสิ่งแวดล้อมเพื่อคุณภาพอากาศที่ดีแห่งเอเชีย มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ AiroTEC CMRU ได้รับการสนับสนุนจากโครงการพัฒนาแห่งสหประชาชาติ (UNDP) ในความร่วมมือไทย - ลาว สร้างสรรค์นวัตกรรมเพื่อแก้ไขปัญหามลพิษทางอากาศ Clean Air Without Border โดยได้ดำเนินการจัดกิจกรรมการใช้ประโยชน์จากตอซังฟางข้าวเพื่อลดการเผาไหม้ภาคการเกษตร เมื่อวันที่ 8 กุมภาพันธ์ 2567 ณ กลุ่มปลูกข้าวบ้านต้นขาม ตำบลขี้เหล็ก อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่ ได้รับเกียรติจากคุณพัทธมน รุ่งชวาลนนท์ ผู้แทนจากสำนักงานโครงการพัฒนาแห่งสหประชาชาติ UNDP ประจำประเทศไทย พร้อมทีมงาน เยี่ยมชมกิจกรรมในโครงการ

ในการจัดกิจกรรมมีผู้เข้าร่วมจากหน่วยงานภาครัฐ เอกชน กลุ่มวิสาหกิจ และชุมชน จำนวน 10 หน่วยงาน ได้แก่ 1) กลุ่มผู้ปลูกข้าวบ้านต้นขาม 2) ผู้รับซื้อฟางเพื่ออัดก้อน 3) ผู้เลี้ยงวัว 4) วิสาหกิจชุมชนเพิ่มมูลค่าใบไม้ฟางข้าวบ้านซาง 5) กลุ่มเพาะเห็ดนางฟ้าจากฟางข้าวบ้านดอกแดง 6) อาจารย์มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ 7) เกษตรอำเภอแม่ริม 8) เจ้าหน้าที่เทศบาลตำบลขี้เหล็ก 9) เจ้าหน้าที่ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวเชียงใหม่ และ 10) ผู้แทน UNDP โดยได้จัดให้มีการเสวนาเพื่อบูรณาการหน่วยงานร่วมกับชุมชนเพื่อลดการเผาไหม้ในที่โล่ง การเสริมสร้างความรู้ และความตระหนักในการป้องกันแก้ไขปัญหาฝุ่นควัน PM 2.5

ทั้งนี้ได้มีการจัดตั้งแหล่งเรียนรู้การนำตอซังฟางข้าวไปใช้ประโยชน์เพื่อลดการเผาไหม้ภาคการเกษตร ตั้งอยู่ ณ บ้านต้นขาม โดยมีนางปดิตถา คำซื่อ เป็นผู้นำแหล่งเรียนรู้ฯ การสาธิตการใช้ประโยชน์จากฟางข้าวเพื่อลดการเผา และการเผยแพร่องค์ความรู้จากเครือข่ายต่าง ๆ อาทิ อาหารสัตว์เสริมโภชนาการ, การทำปุ๋ยหมักและคลุมดินปลูกพืช, การทำภาชนะจานชามเพิ่มมูลค่า, ฟางก้อนอรรถประโยชน์, ไถกลบเป็นปุ๋ยในนาข้าว และการเพาะเห็ดนางฟ้าจากฟางข้าว เป็นต้น นอกจากนี้ได้มีการบรรยายให้ความรู้เกี่ยวกับการปลูกพืช การบำรุงรักษา ประโยชน์ของการไม่เผาฟางข้าว โดยนางรัชนีวรรณ์ เป็งพรม เกษตรอำเภอแม่ริม, นายตะวัน วิจารณ์เจริญ นักวิชาการเกษตรชำนาญการ เทศบาลตำบลขี้เหล็ก, นายเอกชัย ภักดีรัตน์ ผู้อำนวยการศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวเชียงใหม่, อาจารย์ปิยวดี นิลสนธิ อาจารย์ประจำสาขาวิชาภูมิศาสตร์และภูมิสารสนเทศ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ นักศึกษาระดับบัณฑิตศึกษา หลักสูตรศาสตร์เพื่อการพัฒนาท้องถิ่นที่ยั่งยืน มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ การบรรยายแลกเปลี่ยนเรียนรู้โดยเครือข่ายชุมชน โดยนางสำเนียง นันติแก้ว ผู้รับซื้อฟางอัดก้อน, นายทวีศักดิ์ อ่องศิริกุล วิสาหกิจชุมชนสร้างป่าสร้างรายได้เพิ่มจากใบไม้, นายเกษม พานวนทิศ ผู้นำชุมชนกลุ่มเพาะเห็ดนางฟ้าจากฟางข้าวบ้านดอกแดง

สำหรับโครงการที่จัดขึ้นนี้เป็นโครงการนำร่อง ดำเนินงานโดย อาจารย์ ดร.รัชพล สัมพุทธานนท์ ผู้อำนวยการศูนย์ปฏิบัติการด้านเทคโนโลยีอวกาศภูมิสารสนเทศและวิศวกรรมสิ่งแวดล้อมเพื่อคุณภาพอากาศที่ดีแห่งเอเชีย มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ (AiroTEC CMRU) ร่วมกับหน่วยงานและเยาวชน คือ นายสุเมธ จันทร์แย และนางสาวฐิติรัตน์ จันทร์พุฒิ ดำเนินงานคู่ขนานกับสมาชิกจากสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว (สปป.ลาว) ณ พื้นที่ตัวอย่างบ้านหนองบัวแว เมืองปากซัน แขวงบอลิคำไซ โดยความร่วมมือดังกล่าวเน้นการสร้างกลไกให้เกิดเป็นตัวอย่าง (pilot project) เพื่อส่งเสริมลดการเผาไหม้ภาคการเกษตร สร้างแรงจูงใจเชิงสร้างสรรค์เพื่อการใช้ประโยชน์จากวัสดุเหลือทิ้งทางการเกษตรประเภทตอซังฟางข้าว ซึ่งจะได้นำเสนอผู้บริหารระดับสูง เอกอัครราชทูต อธิบดีกรมฯ หน่วยงานแห่งสหประชาชาติ (United Nations) โดยความร่วมมือในครั้งนี้จะเป็นส่วนหนึ่งในการสนับสนุนลดการเผาไหม้ภาคการเกษตรเพื่ออากาศที่ดีอย่างยั่งยืนต่อไป